Museum Catharijneconvent
Aanvankelijk was de rechtswinkel een informele vereniging, maar twee jaar geleden waren wij genoodzaakt een stichting op te richten, om het mogelijk te maken subsidies aan te vragen en (huur) overeenkomsten te sluiten. Ik werd voorzitter van de stichting en richtte in de twee volgende jaren vijf andere spreekuren op, waar momenteel zo’n 90 vrijwilligers juridisch advies bieden aan minder draagkrachtigen. Daarnaast geef ik juridisch advies aan cliënten van spreekuur Texel, waarvan ik coördinator ben.
Onze vrijwilligers zijn allen universitair geschoold. Ook het bestuur is een vrijwilligers functie. Elke week worden er in zes verschillende plaatsen spreekuren gehouden in twee tot drie teams van twee adviseurs. De cliënten die op het spreekuur komen zijn geconfronteerd met een juridische kwestie, waarop zij zelf niet kunnen reageren. Het kan gaan om een bestuursrecht zaak, zoals het weigeren of intrekken van een uitkering, soms gepaard met een boete, of een aanschrijving van de gemeente. Ook kan het gaan om een strafrecht zaak, zoals een ontvangen boete waar men het niet mee eens is of een oproeping om gehoord te worden door de politie. Ook kan het gaan om een civiele zaak, zoals een leverancier die niet levert of een ondeugdelijk product. Bijzonder onderdeel van het civiele recht is het arbeidsrecht, dat momenteel zeer actueel is. Ook vragen over schulden en met name het aflossen ervan en vragen over vreemdelingenrecht komen op ons pad. Wij nemen voor elke cliënt de tijd die nodig is en kijken dus niet op de klok.
Luisterend oor
Soms is alleen al het feit dat er wordt geluisterd zeer bevrijdend voor cliënten. De vrijwilligers geven direct advies, schrijven een brief of nemen op andere wijze contact op om de cliënt te helpen. Al deze handelingen zijn kosteloos voor cliënten. Bij elk spreekuur is een team van advocaten aangesloten. Na het spreekuur komt een advocaat de zaken bespreken en geeft eventueel aanvullend advies. Ook deze advocaten zijn vrijwilligers. De taken van het bestuur zijn de voortgang en de kwaliteit van de spreekuren te verzekeren en het uitbreiden naar andere gemeenten te bewerkstelligen. Daartoe organiseert het bestuur wervingsdagen en bijscholingsavonden. Van belang daarbij is de vrijwilligers te blijven motiveren. Ook is de taak het aantrekken van subsidies en sponsoring, om de spreekuren te bekostigen.
Vrijwilligers anno nu
Vanzelfsprekend is het huidige vrijwilligerswerk geheel anders ingericht dan dat in de Middeleeuwen plaatsvond. Allereerst spreken wij niet meer van ‘de armen’ maar van ‘minder draagkrachtigen’. Daarnaast zijn onze vrijwilligers in de bijzonder positie dat zij universitair geschoold zijn, maar dat maakt het werk niet minder vrijwillig. Ook onze vrijwilligers staan belangeloos klaar voor rechtzoekenden en voelen zich gelukkig als zij iemand (juridisch) kunnen helpen. Om anderen te helpen is het mogelijk geld, tijd of kennis te delen. Ik ben blij dat ik mijn kennis kan benutten in het vrijwilligerswerk. De dankbaarheid die mensen teruggeven is het allemaal waard.
Het wetboek
Als levend object in deze expositie heb ik gekozen voor het wetboek. Het wetboek verbindt juridisch advies met het vrijwilligerswerk bij de Rechtswinkel. Zonder kennis van de wet is er geen mogelijkheid als vrijwilliger juridisch advies te geven aan rechtzoekenden. Met dit juridisch advies kan ik mogelijk mensen beschermen tegen onrecht en voorkomen dat zij afglijden in de armoede. Om zekerheid te krijgen en om antwoorden te onderbouwen sla ik bij bijna iedere rechtsvraag het wetboek erop na. Als bezwaar moet worden gemaakt of een procedure wordt begonnen, worden ook altijd de artikelen en vindplaatsen in het wetboek genoemd. Ook daarvoor heb ik het wetboek nodig.
Praktijkverhalen:
Moeilijkheden met provider
Een oudere heer die in een ongevraagd telefoongesprek vriendelijk en beleefd is geweest tegen de dame aan de andere kant van de lijn. Vervolgens is hij tegen zijn wil klant bij een andere telefoon-provider, kan moeilijk terug naar zijn oude provider en wordt geconfronteerd met hoge rekeningen en dreigementen.
Ik heb deze mijnheer gerust kunnen stellen, hij is terug bij zijn ‘oude’ provider, maar ontvangt nog met regelmaat dreigementen.
Hulp aan vader in een gevangenis
Een gedetineerde, die ik bezocht in de gevangenis, heeft een gehandicapte zoon, zijn vrouw is overleden, de kinderbijslag is ingetrokken. Zijn zoon heeft dringend kleding nodig.
Alleen diegenen die daadwerkelijk financieel bijdragen aan de kosten voor een kind hebben recht op kinderbijslag. Helaas heeft de SVB daarin gelijk. Ik heb een aanvraag gedaan voor kinderbijslag voor de instelling waar de zoon zich bevindt en door mijnheer toestemming laten ondertekenen. Omdat contact met gedetineerden moeilijk is, ken ik de verdere uitkomst niet.
Nota na opgeloste verborgen gebreken
Een echtpaar dat anderhalf jaar na de verkoop van hun woning een nota ontvangt van € 2.000,--, vanwege verborgen gebreken aan de woning. De kopers hebben de gebreken laten repareren. Het echtpaar is volledig in paniek en wil hun vakantie annuleren, om de rekening te voldoen.
Volgens de regeling van verborgen gebreken, moet de rechthebbende eerst de verkoper de kans geven het probleem op te lossen. Het ‘verborgen gebrek’ was niet dermate ernstig dat dit niet mogelijk was. De koper is niet aansprakelijk voor de gemaakte kosten. Ik was tijdens de intake van dit gesprek coördinator van het spreekuur en een collega-vrijwilliger heeft een brief naar de tegenpartij geschreven met uitleg, waarna zij de vordering introkken.
Weigering betaling na ontslag
Een man in loondienst die niet alleen ontslag heeft gekregen, maar waarvan de werkgever tevens een deel van de laatste betaling, overwerk en vakantiegeld inhoud, om de kosten voor een verplichte cursus te voldoen. Cliënt heeft het geld hard nodig om de lopende rekeningen te voldoen.
De werkgever bleef weigeren te betalen en na een procedure door de Rechtswinkel bij de rechtbank werd de werkgever veroordeeld tot betaling. Het geld is inmiddels ontvangen.
Vrouw met psychische problemen belandt in bijstand
Een dame, die al van jonge leeftijd af psychische problemen heeft, is in de bijstand beland. Zij heeft een jaar lang teveel ontvangen, zonder haar eigen schuld. Zij is volledig in de war en kan de terugvordering en de boete niet betalen.
Ik heb bezwaar gemaakt en ben op hoorzitting verschenen. De gemeente zag in dat zij zelf fouten hadden gemaakt en dat terugvordering onredelijk was, gezien de psychische problemen van cliënt en de lange duur van de foutieve betaling. De terugvordering is kwijtgescholden.
Voor meer informatie over stichting Rechtswinkel Noord Holland Noord kunt u hier kijken.
Levend object
Om de persoonlijke verhalen nog dichterbij te brengen krijg je in de tentoonstelling Ik geef om jou! de mogelijkheid om op zaal in gesprek te gaan met ‘levende objecten’. Kom vanaf 13 september naar Museum Catharijneconvent in Utrecht en mogelijk ontmoet je Joyce of een van de andere ervaringsdeskundigen.
Maak hier kennis met de andere levende objecten.